20 marca 2024 r. w Holu RCIiTT odbył się wernisaż wystawy i spotkanie podsumowujące realizację projektów NCBR w obszarze dostępności na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie. Wydarzenie poprowadzili dr inż. Dominika Plust, dr. inż. arch. Katarzyna Krasowska oraz dr hab. inż. arch. Adam Zwoliński, prof. ZUT, którzy wspólnie od 2020 r. prowadza na naszej Uczelni konsekwentne i planowane działania w obszarze dostępności.
Dostępność to cecha, dzięki której jak najwięcej osób może korzystać z danych produktów, usług i przestrzeni. Aktualne prawodawstwo, a szczególnie ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, wymaga od instytucji spełnienia konkretnych wytycznych w zakresie dostępności architektonicznej, cyfrowej i komunikacyjnej. Fundusze zewnętrzne, które pozwoliły na kompleksowe działania dostępnościowe na ZUT pochodziły z trzech projektów:
· „Akademia Kształtowania Przestrzeni Dostępnej” (POWR.03.05.00-00-PU13/19)
· „Uniwersyteckie Centrum Wiedzy o Dostępności w Szczecinie” (POWR.03.05.00-00-CW03/20)
· "Niwelowanie barier w dostępie do edukacji - dostosowani bez zarZUTów" (POWR.03.05.00-00-A050/19).
Pierwszym etapem na drodze do dostępności było powstanie BON, a następnie Zespołu ds. dostępności do edukacji dla osób z niepełnosprawnością oraz ich aktywność w niwelowaniu barier w dostępie do edukacji oraz w zwiększaniu dostępności cyfrowej i architektonicznej. W zapewnianiu dostępności cyfrowej zespół projektowy wspierany był przez konsultantów ds. dostępności cyfrowej: najpierw Annę Czekalską, a obecnie przez Rafała Laskowskiego (pracowników UCI). Współpraca BON oraz pracowników Wydziału Architektury pozwoliła na organizację Symulatorium Dostępności, a wraz z nim na wprowadzenie wiedzy z zakresu Projektowania Uniwersalnego do programów kształcenia oraz podniesienie kompetencji kadry dydaktycznej w tym zakresie. Kolejnym kamieniem milowym było uruchomienie studiów podyplomowych w zakresie dostępności w obszarze cyfryzacji i komunikacji, a ważnym rezultatem legislacyjnym wprowadzenie polityki dostępności wobec osób ze szczególnymi potrzebami i niepełnosprawnościami na ZUT (Zarządzenie Rektora ZUT z dnia 28.12.2023 r.).
Efekty działań dostępnościowych to także: aplikacja do audytu dostępności AuditOmate, nowoczesna winda w zabytkowym budynku Starej Chemii, 11 pętli indukcyjnych, 500 brajlowskich tabliczek informacyjnych oraz ponad 1 mln zł wsparcia dla inwestycji dostępności. Nie do przecenienia są przeprowadzone szkolenia świadomościowe (ponad 600 pracowników ZUT), podniesienie kompetencji cyfrowych (ponad 60 osób) oraz edukacja w zakresie Projektowania Uniwersalnego (ponad 400 studentów i ponad 40 pracowników). 45 absolwentów studiów podyplomowych Specjalista ds. Dostępności to zasoby, które świadczą o tym, że idea prowadzonych projektów wyszła daleko poza mury Uczelni, a ZUT ma podstawy pretendować do tytułu instytucji eksperckiej w obszarze dostępności.
Bardzo cennym rezultatem projektu jest nawiązanie współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym oraz współpracy badawczej z Politechniką Wrocławską i Politechniką Śląską, stąd szczególnie doceniono obecność pań dr hab. inż. arch. Anny Szewczenko, prof. PŚ oraz dr inż. arch. Iwony Benek z Wydziału Architektury PŚ na środowym wydarzeniu. Wsparcie organizacji pozarządowych reprezentujących grupy osób z różnymi niepełnosprawnościami pomogło uświadomić zespołowi projektowemu realne problemy, a wizyty studialne pokazały już istniejące rozwiązania i były bezcennym źródłem inspiracji.
Trzy zrealizowane projekty tworzą logiczną i spójną całość, a zarazem otwierają szerokie możliwości kontynuacji podjętych działań w postaci kolejnych aplikacji o fundusze zewnętrzne (już tej wiosny!), monografii naukowych, czy badań wdrożeniowych w obszarze audytu dostępności (w tym szersze wykorzystanie aplikacji AuditOmate).
Warto podkreślić, że działania dostępnościowe prowadzone na ZUT zostały docenione w kraju i uznane za modelowe przez instytucję nadzorującą. ZUT otrzymał Nagrodę Kongresu Gospodarki Elektronicznej i Fundacji Promyk Słońca za wybitne osiągnięcia w zakresie wykorzystania nowych technologii na rzecz osób ze szczególnymi potrzebami oraz był trzykrotnie nagradzany w konkursie „Serwis www bez barier”. Jesienią 2023 r. na stronie NCBR ukazał się komunikat „Uczelnia dostępna krok po kroku. Przykład ze Szczecina”, w którym działania dostępnościowe prowadzone na ZUT zaprezentowano jako wzorcowe wykorzystanie wsparcia z funduszy zewnętrznych.
Fot. Aurelia Kołodziej/ZUT
