Dwaj naukowcy z naszej uczelni - dr. hab. Maciej Nowak, prof. ZUT oraz prof. dr hab. inż. Rafał Rakoczy, podjęli się trudnego zadania zebrania i opracowania w formie monografii opinii najwyższej rangi autorytetów i specjalistów z różnych dziedzin na tematy związane z kryzysem jaki obecnie przechodzi polska nauka. Autorów monografii, choć reprezentują mocno odległe gałęzie wiedzy (nauki inżynieryjno-techniczne oraz nauki społeczne), jak sami twierdzą, łączy przede wszystkim podobne podejście do spraw naukowych.
Monografia jest efektem integracji szczecińskiego środowiska akademickiego, w wyniku której powstały wcześniejsze publikacje dotyczące nauki i naukowców, np. artykuł „Szanse i bariery szczecińskich środowisk naukowych”, Conference Paper 2022 (Lubiński J., Parczewski M., Rakoczy R., Kowalewski M., Ossowicz-Rupniewska P., Nowak M.).
Tematy poruszone w monografii to między innymi: zagadnienia związane z publikowaniem badań naukowych oraz ich ewaluacją, niezależność polskiej nauki oraz wolność badań naukowych, kwestie finansowania nauki oraz formalnoprawne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju polskiej nauki, sytuacja młodych naukowców czy postulowane kierunki reformy aktualnej sytuacji w nauce.
Ciekawa jest sama metoda jaką posłużyli się redaktorzy monografii. Zaproszenia do współpracy skierowane zostały do wybranych i uznanych autorytetów. Trzy czwarte autorów to osoby, z którymi żaden z pomysłodawców nigdy wcześniej nie miał okazji spotkać się osobiście, ani współpracować naukowo. Mimo to, udało się nawiązać współpracę przy opracowaniu wspólnej publikacji.
- Założenie było, że chcemy wyszukać osoby, które są autorytetami, mistrzami w swoich tematach. Opinie mistrzów, ich głos w dyskusji uznaliśmy za ważniejszy niż wytyczne formalne - tak pierwszy etap pracy nad monografią podsumowuje prof. Maciej Nowak.
Pan profesor przyznał również, że ciekawym doświadczeniem był sam proces powstawania monografii. Pogodzenie pomysłów i sugestii naukowców z rożnych ośrodków było dużym wyzwaniem, ale również rozwijającym doświadczeniem.
Zaskakujące dla pomysłodawców było odkrycie, że mimo różnorodności autorów, ich bardzo odmiennych doświadczeń i różnic w randze dorobku naukowego, istnieje pewien wspólny mianownik, do którego można sprowadzić ich poglądy. Najkrócej można tę ideę podsumować w stwierdzeniu, że naukowiec nie powinien kierować się w swej pracy perspektywą uzyskania punktów w czasopiśmie subiektywnie uznanym za prestiżowe. To, co go napędza w działalności naukowej, powinno wynikać przede wszystkim z pasji, a tym, co kształtuje jego wybory, powinno być poszukiwanie prawdy.
Wydarzeniem towarzyszącym publikacji było seminarium przeprowadzone 19 października 2023 na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Było to 24. seminarium z serii "Co się dzieje z uniwersytetem?", a uczestniczyło w nim łącznie, stacjonarnie oraz online, około 140 naukowców z całego kraju. W dyskusji, której tematem przewodnim była monografia opracowana pod redakcją szczecińskich naukowców, oprócz nich samych, udział wzięli: prof. Łukasz Turski, prof. Jacek Kuźnicki, prof. Marian Gorynia, prof. Bronisław Sitek, prof. Hubert Izdebski, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Eugeniusz Molga, prof. Tadeusz Komornicki oraz prof. Jacek Szlachta (recenzent publikacji).
Ponadto, w tym roku ukazał się artykuł w kwartalniku ‘Nauka’ pt. „Szanse i bariery zachodniopomorskich środowisk naukowych na tle krajowych uwarunkowań rozwoju nauki” (R. Rakoczy, M. Kowalewski, P. Ossowicz-Rupniewska, M. J. Nowak), a kolejne publikacje związane z tematyką poruszaną w monografii, w tym dyskusja na temat etosu naukowca, ukażą się jeszcze w tym roku.
fot. Aurelia Kołodziej/ZUT
